Giao thông đường bộ: Khái niệm, vai trò và quy định xử phạt mới nhất 2025

Giao thông đường bộ đóng vai trò quan trọng trong hệ thống vận tải quốc gia, ảnh hưởng trực tiếp đến hoạt động kinh tế – xã hội. Trong bài viết hôm nay, hãy cùng DSS tìm hiểu chi tiết về khái niệm, vai trò của giao thông đường bộ cũng như các quy định xử phạt mới nhất áp dụng từ năm 2025, giúp các doanh nghiệp vận tải nắm bắt thông tin chính xác để tuân thủ pháp luật và tối ưu hóa hoạt động kinh doanh.

1. Đường bộ là gì?

Căn cứ khoản 1 Điều 3 Luật Giao thông đường bộ 2008, đường bộ bao gồm đường, cầu đường bộ, hầm đường bộ, bến phà đường bộ. Trong đó:

• Đường: nền đường, mặt đường, lề đường, lề phố
• Cầu đường bộ: cầu vượt sông, cầu vượt khe núi, cầu vượt trong đô thị, cầu vượt đường sắt, cầu vượt đường bộ, cầu vượt biển và bao gồm cầu dành cho người đi bộ.
• Hầm đường bộ: bao gồm hầm qua núi, hầm ngầm qua sông, hầm chui qua đường bộ, hầm chui qua đường sắt, hầm chui qua đô thị và hầm dành cho người đi bộ.

Bên cạnh đó còn có bến phà, cầu phao đường bộ, đường ngầm, đường tràn.

Xem thêm: 5 phương pháp vá lốp ô tô bị thủng nhanh chóng, hiệu quả

2. Vai trò của giao thông đường bộ

Vận tải đường bộ đóng vai trò chủ chốt của nền kinh tế bởi những đóng góp rất lớn vào nguồn ngân sách nhà nước. Vận tải đường bộ giúp cho vận chuyển hàng hoá trở nên dễ dàng hơn góp phần thúc đẩy sự tăng trưởng kinh tế.

Ngoài ra, vận tải đường bộ góp phần tạo công ăn việc làm ổn định, tạo nguồn thu nhập cho hàng triệu người lao động, giảm tỷ lệ thất nghiệp và hạn chế được các tệ nạn xã hội.  Thêm vào đó, vận tải đường bộ có vai trò trọng yếu trong quá trình phân phối và lưu thông giúp các hoạt động sản xuất, mua bán diễn ra nhanh chóng.

Xem thêm: 64 đèn báo lỗi ô tô và ý nghĩa chi tiết theo từng màu sắc

3. Nguyên tắc hoạt động trong giao thông đường bộ

Hoạt động giao thông đường bộ cần được bảo đảm thông suốt, an toàn, trật tự và hiệu quả. Việc phát triển phải tuân theo quy hoạch, hiện đại hóa từng bước và gắn kết đồng bộ với các phương thức vận tải khác. Công tác quản lý giao thông đường bộ được triển khai trên cơ sở phân công, phân cấp rõ ràng, đồng thời phối hợp chặt chẽ giữa các bộ, ngành, chính quyền địa phương và các cấp có thẩm quyền.

Giữ gìn trật tự, an toàn giao thông đường bộ là trách nhiệm chung của cơ quan, tổ chức và cá nhân. Người tham gia giao thông cần có ý thức tự giác, chấp hành đúng quy tắc để bảo đảm an toàn. Các phương tiện tham gia giao thông phải chịu trách nhiệm pháp lý liên quan đến an toàn, và mọi hành vi vi phạm luật giao thông đường bộ đều phải được phát hiện, ngăn chặn và xử lý theo đúng quy định.

4. Các loại phương tiện giao thông đường bộ

Theo Điều 3 Luật Giao thông đường bộ 2008, phương tiện giao thông đường bộ được phân loại thành hai nhóm chính:

• Phương tiện giao thông cơ giới đường bộ, bao gồm: Xe ô tô; Máy kéo; Rơ moóc hoặc sơ mi rơ moóc được kéo bởi xe ô tô, máy kéo; Xe mô tô hai bánh; Xe mô tô ba bánh; Xe gắn máy (kể cả xe máy điện); Các loại xe tương tự.
• Phương tiện giao thông thô sơ đường bộ, bao gồm: Xe đạp (kể cả xe đạp máy); Xe xích lô; Xe lăn dùng cho người khuyết tật; Xe súc vật kéo; Các loại xe tương tự.

Xem thêm: Báo lỗi động cơ: Nguyên nhân, dấu hiệu và cách xử lý an toàn cho ô tô

5. Điều kiện để được tham gia giao thông đường bộ của các phương tiện

Một phương tiện muốn lưu thông trên đường cần đảm bảo các điều kiện kỹ thuật an toàn theo quy định:

• Có đầy đủ hệ thống hãm cùng hệ thống chuyển hướng có hiệu lực.
• Bánh và lốp xe cần đúng với kích cỡ và tiêu chuẩn kỹ thuật được quy định của từng loại xe.
• Xe phải có đầy đủ gương chiếu hậu và các thiết bị khác nhằm đảm bảo tầm nhìn tốt nhất cho người lái xe.
• Đảm bảo các điều kiện về: đèn chiếu sáng ở gần và xa, đèn soi biển số, đèn báo hãm, đèn tín hiệu.
• Các hệ thống giảm thanh, giảm khói, các thiết bị đảm bảo khí thải và tiếng ồn đúng theo tiêu chuẩn được quy định.
• Âm lượng còi xe đúng với quy định.
• Kết cấu các bộ phận của xe phải đảm bảo được độ bền cũng như khả năng vận hành ổn định.

Đối với xe ô tô thì tay lái bắt buộc ở bên trái của xe. Đối với trường hợp xe ô tô của người nước ngoài, được đăng ký tại nước ngoài và được thiết kế tay lái ở bên phải của xe thì khi tham gia giao thông tại Việt Nam, người lái xe phải thực hiện theo quy định của Chính phủ.

Xem thêm: Lối vào cao tốc: Quy định, tốc độ và khoảng cách an toàn tài xế cần biết

6. Mức xử phạt vi phạm giao thông đường bộ từ ngày 01/01/2025

Nghị định 168/2024/NĐ-CP có hiệu lực từ ngày 01/01/2025, thay thế Nghị định 100/2019/NĐ-CP với nhiều thay đổi quan trọng về mức xử phạt vi phạm giao thông đường bộ.

6.1. Mức xử phạt xe mô tô, gắn máy

Theo Nghị định 168/2024/NĐ-CP, các mức phạt đối với xe mô tô, gắn máy có những thay đổi đáng kể:

• Vượt đèn đỏ, đèn vàng sẽ bị phạt tiền từ 4 – 6 triệu đồng đối với xe máy (trước đây là từ 800.000 – 1 triệu đồng).
• Điều khiển xe lạng lách, đánh võng sẽ bị phạt tiền từ 8 – 10 triệu đồng đối với xe máy (trước đây là từ 6 – 8 triệu đồng).
• Phạt tiền từ 400.000 đồng đến 600.000 đồng đối với người điều khiển xe có hành vi dừng xe, đỗ xe ở lòng đường gây cản trở giao thông; tụ tập từ 03 xe trở lên ở lòng đường, trong hầm đường bộ; đỗ, để xe ở lòng đường, vỉa hè trái phép.

Ngoài ra, hành vi chở theo 02 người trên xe, trừ trường hợp chở người bệnh đi cấp cứu, trẻ em dưới 12 tuổi, người già yếu hoặc người khuyết tật, áp giải người có hành vi vi phạm pháp luật cũng bị phạt tiền từ 400.000 đồng đến 600.000 đồng.

6.2. Mức xử phạt xe ô tô

Đối với xe ô tô, các mức phạt cũng được điều chỉnh tăng mạnh theo Nghị định 168/2024/NĐ-CP:

• Vượt đèn đỏ, đèn vàng sẽ bị phạt tiền từ 18 – 20 triệu đồng đối với ô tô (trước đây là từ 4 – 6 triệu đồng).
• Điều khiển xe lạng lách, đánh võng sẽ bị phạt tiền từ 40 – 50 triệu đồng đối với ô tô (trước đây là từ 10 – 12 triệu đồng).
• Phạt tiền từ 600.000 đồng đến 800.000 đồng đối với người điều khiển xe chuyển làn đường không đúng nơi cho phép hoặc không có tín hiệu báo trước; chở người trên buồng lái quá số lượng quy định.

Trường hợp người điều khiển xe không thắt dây đai an toàn khi điều khiển xe chạy trên đường; chở người trên xe ô tô không thắt dây đai an toàn (tại vị trí có trang bị dây đai an toàn) khi xe đang chạy sẽ bị phạt tiền từ 800.000 đồng đến 1.000.000 đồng.

Nghị định 168/2024/NĐ-CP đã mang đến những thay đổi quan trọng trong quy định xử phạt vi phạm giao thông đường bộ, tác động mạnh mẽ đến ý thức chấp hành pháp luật của người tham gia giao thông. Để đảm bảo tuân thủ các quy định mới và tối ưu hóa quản lý đội xe, các doanh nghiệp vận tải nên liên hệ DSS để được tư vấn các giải pháp thiết bị giám sát hành trình và camera nghị định 10 phù hợp.

Công ty Cổ phần Giải pháp Dịch Vụ Số – DSS

Website: https://dss.com.vn/

Website hệ thống: https://tracking.vn/

Hotline: 0984 681 080

Fanpage: https://www.facebook.com/tracking.vn